Na dobrą sprawę, nie zastanawiałem się w owym czasie, czy ona jest sportowym supertalentem – mówi późniejszy mąż sportsmenki Janusz Szewiński. – Wszyscy niby o tym mówili, ale ja wcale tak nie myślałem. Podobała mi się po prostu jako dziewczyna. Po pierwsze, nie lubię blondynek, zwłaszcza takich o lalkowatej urodzie. Po drugie, zdawałem sobie sprawę, że Irena jest repatriantką i to mnie ciekawiło. Tyle że ona nie zwracała na mnie uwagi, a w każdym razie tak mi się wydawało. Była zawsze raczej zamknięta w sobie, za bardzo się nie uzewnętrzniała wobec innych ludzi. A jednak po tym obozie w Kluczborku coś między nami zaczęło się wywiązywać. Od 1962 roku byliśmy już parą. Na pytanie mamy: „Kim jest ten twój chłopak?” Irena odpowiedziała: „A to taki pan w średnim wieku”. Mocno mnie postarzyła, bo różnica wiekowa między nami wynosiła tylko pięć lat. Spotykaliśmy się zawsze na rogu al. Świerczewskiego i Nowotki przy placu Dzierżyńskiego (dzisiejszy plac Bankowy). To był czas, gdy jeszcze nie miałem skutera Lambretta, którym imponowało się wówczas każdej dziewczynie. Na temat pochodzenia narodowościowego Ireny nigdy z nią nie rozmawiałem. Podstawowym elementem jej ubioru w tamtym okresie był płaszcz ortalionowy, a ja z kolei chodziłem w modnej naówczas koszuli bez prasowania – non iron, w której człowiek wyglądał elegancko, ale pocił się niemiłosiernie. *** Czy muszę tłumaczyć, jak wielką radość sprawiło mi zwycięstwo w Plebiscycie „PS” na Najlepszego Sportowca Polski i jak świetnie bawiłam się na Balu Mistrzów Sportu w 1977 roku? Po prostu żal było opuszczać salę hotelu Europejskiego o trzeciej nad ranem – wspominała na łamach „PS” Irena Szewińska. – Musieliśmy się jednak z Januszem i Bronkiem Malinowskim pospieszyć. Tego samego dnia (9 stycznia) o ósmej odlatywaliśmy do Australii. Samolot Pan Am już czekał na Okęciu. Kiedy wsiedliśmy do maszyny, spotkała nas na wstępie miła niespodzianka. Wraz z nami lecieli – tylko na krótszy dystans, do Delhi – Jadwiga Barańska i Jerzy Antczak, sławne małżeństwo artystyczne, kojarzące się teraz każdemu kinomanowi z filmem „Noce i dnie”. Po drodze zdążyliśmy się przekonać, że pan jest wytrawnym znawcą sportu. Może kiedyś wyreżyseruje film i z tej dziedziny? Ale do rzeczy. Pora przedstawić trasę pierwszego etapu naszej podróży. Z Warszawy lecieliśmy przez Teheran, Delhi i Bangkok do Hongkongu, gdzie nastąpiła zmiana maszyny i dalej już tylko raz lądowaliśmy w Denpasar na wyspie Bali (koło Jawy), by wreszcie po 40 godzinach podróży dotrzeć do mety w Sydney. Była dziesiąta miejscowego czasu. I od razu poczuliśmy odmienność klimatu, przybywszy z Polski w styczniu 1977 roku. Trzydziestostopniowy upał, panowie oczywiście w szortach – i zdziwienie gospodarzy, gdy poskarżyliśmy się, że „trochę tu u was gorąco”: „Dzisiaj gorąco? Państwo chyba żartują, wczoraj było ponad 40 stopni...”. Nie spodziewaliśmy się, iż ktoś w ogóle wyjdzie po nas na lotnisko. Tymczasem – były tłumy ludzi. Przedstawiciele australijskiej Polonii zgotowali nam serdeczne powitanie, niepozbawione koniecznych przy takich okazjach akcentów ludowo-folklorystycznych. Nie dość, że wystąpił tamtejszy zespół polonijny, to jeszcze pani Szewińska musiała odtańczyć z panem Malinowskim... krakowiaka na płycie lotniska. Ze wstydem przyznam, iż Bronek znacznie lepiej wypadł w roli tancerza, ale trudno się temu dziwić, skoro przed kilkoma miesiącami zaliczał tańce ludowe na AWF w Poznaniu. W tym momencie pojęłam, jak jestem nieprzystosowana do życia ze swoim wykształceniem ekonomicznym. Rodacy z Australii huknęli jeszcze „Sto lat” i wznieśli okolicznościowe transparenty, po czym obległ nas rój dziennikarzy. Urządzono naprędce konferencję prasową. Wieczorem obejrzeliśmy swoje „występy” w telewizji. A prasa aż do końca naszego pobytu w Australii zamieszczała niemal codziennie olbrzymie zdjęcia moje i Bronka, co spowodowało, że ludzie poznawali nas na ulicy. Słowem – poczuliśmy się jak w kraju. *** Na Polonii Irena trenowała króciutko z Kopytą, a potem już z Andrzejem Piotrowskim na AWF. Jeździłem oglądać te treningi. Odwoziłem ją tramwajem, potem skuterem Lambretta, zabierając Irenę z placu Dzierżyńskiego. Często chadzaliśmy do pobliskiego kina Muranów i na spacery w ogrodzie Saskim. Robiłem Irenie romantyczne zdjęcia. Dopiero igrzyska olimpijskie w Tokio wykazały, jak ogromne są jej sportowe możliwości. To był dla Ireny życiowy przełom. W czasie igrzysk codziennie rano biegałem do kiosku po „Przegląd Sportowy”. Gdy rano w eliminacjach skoku w dal ustanowiła rekord życiowy, wysłałem jej telegram gratulacyjny, a ona za chwilę już startowała w finale, zdobywając srebrny medal i musiałem słać kolejną depeszę. W związku z występem Ireny w Tokio jej mama, Żenia, kupiła sobie wreszcie telewizor, a ja wziąłem odbiornik telewizyjny z wypożyczalni. Pamiętam też piękną relację z Tokio w wykonaniu Wojciecha Trojanowskiego na antenie Radia Wolna Europa. Byłem szczęśliwy, poznawszy go potem na mistrzostwach Europy w Atenach. Mam nawet zdjęcie Trojanowskiego z gwiazdorem mikrofonu w Polskim Radiu – Bohdanem Tomaszewskim. I przed odlotem Ireny do Tokio, i po powrocie wyjeżdżałem z Żenią na lotnisko Okęcie. Dobrze, że o awarii samolotu w drodze do stolicy Japonii dowiedziałem się od Ireny dopiero po igrzyskach. Żegnałem ją jako nieźle zapowiadającą się sportsmenkę, a wróciła gwiazda stadionu, obsypana medalami. Dzięki niej, ja prosty chłopak z zakazanej Pragi, doczekałem się najpiękniejszego okresu swojego życia, mając kontakt z największymi ludźmi tego świata. Irena pozostawała zawsze skromna, przystosowywała się do każdych warunków. I dobrych, i złych. Ale tak naprawdę sama była wielkim człowiekiem. Od momentu, gdy została potrójną medalistką olimpijską, zaczęto ją wykorzystywać jako ikonę sportu, prosząc o udział w defiladach na 1 maja i 22 lipca, w których uczestniczyli też inni znani sportowcy i najsławniejsi aktorzy. Irena Szewińska z mężem Januszem *** Do Los Angeles dotarliśmy 3 lutego 1977 roku. Na lotnisku oczekiwali nas starzy znajomi z Ameryki – panowie Hiller i Wojan. Z radością powitaliśmy ekipę PZLA – kierownika wyprawy do USA, Kazimierza Szałkowskiego i Wojtka Buciarskiego, który początkowo występował w zawodach osamotniony, ponieważ mający mu towarzyszyć Tadek Ślusarski i Jacek Wszoła – zostali w kraju z powodu perypetii zdrowotnych... ...W Los Angeles odwiedziliśmy znanego kompozytora Bronisława Kapera, który pokazał swoją nagrodę – Oscara. Dowiedzieliśmy się jednocześnie, iż film Jerzego Antczaka „Noce i dnie” kandyduje do tej nagrody w tym roku. Niezmiernie nas to ucieszyło, bo przepowiadaliśmy panu Jerzemu w samolocie na trasie Teheran – Delhi, iż jego dzieło zdobędzie poważne nagrody. Rozmowom z rodakami w Los Angeles nie było końca. Wiele opowiadaliśmy o kraju, zwłaszcza podczas spotkania w klubie im. Heleny Modrzejewskiej. W Mieście Aniołów znalazłam cudowne warunki do treningu. Biegałam codziennie na pięknie położonym stadionie UCLA, wyposażonym w tartanową nawierzchnię. Inna sprawa, że korzystałam z niej rzadko, zaglądając przeważnie na ogromne, pokryte doskonałą trawą boisko baseballowe. Klimat Los Angeles bardzo nam sprzyjał. Było akurat około 25 stopni ciepła. Znacznie poprawiło mi się samopoczucie. Obawiałam się tylko, że na zupełnie odmienną aurę trafimy w Toronto, dokąd wybieraliśmy się po tygodniowym pobycie w Kalifornii. Na szczęście w Toronto nie było mrozu, a zawody zorganizowano wzorowo. Bilety na nasz mityng zostały już dawno wykupione. W hali zasiadło 16,5 tysiąca widzów. Obsada imprezy – znakomita. Z Europy przybyli lekkoatleci NRD, furorę zrobiła mistrzyni olimpijska w skoku wzwyż – Rosemarie Ackermann. Sędziowie – jak to zwykle bywa w Ameryce – niezwykle eleganccy, ubrani w smokingi. Takie drobiazgi tworzą atmosferę wielkich zawodów. Foto: Janusz Szewiński / Archiwum prywatne Irena Szewińska z Ewą Kłobukowską *** Sportowa kariera Ireny to była wprost nieprawdopodobna liczba startów, treningów, obozów, podróży – przejazdów, przelotów. No i nerwowych chwil, stresu tuż przed ruszeniem do biegu lub skoku. Nie brakowało jednak również momentów przyjemnych, zabawnych, wręcz rozrywkowych, a także dostojnych. Czy bardziej mogło zapaść w pamięci to, że mieszkający w warszawskim hotelu Europejskim hinduski maharadża wręczył najlepszej sportsmence świata bukiet ze stu goździków, czy może jej wokalny popis przy akompaniamencie Trubadurów? Czy na dorocznym Balu Mistrzów Sportu „Przeglądu Sportowego” lepiej jej się tańczyło z dziennikarzem tegoż Tomaszem Jagodzińskim, czy z dawnym kolegą z Polonii Warszawa, brązowym medalistą olimpijskim w dziesięcioboju Ryszardem Katusem? Nigdy jej nie pytano, czy wolała kierować maciupkim fiatem 126p, czy potężnym „amerykanem” mercurym. Na ślubie księcia Monako Alberta z Grimaldich najdostojniejsze damy dopytywały Irenę, w którym z paryskich lub londyńskich domów mody kupiła przepiękny kapelusz. Z rozbrajającym uśmiechem podała im dokładny adres magazynów odzieżowych przy trasie szybkiego ruchu prowadzącej z Warszawy do Katowic – bo tam właśnie dokonała tego zakupu. Mało kto wie, że była dla warszawskich biskupów i kardynałów najmilszym gościem na tradycyjnych spotkaniach wigilijnych albo przedwielkanocnych „jajeczkach”. Kościołowi bowiem trudno byłoby znaleźć w sporcie wyczynowym drugi taki ideał etyczny, jakim była Irena, która nie dość, że ściśle przestrzegała zasady fair play, to na dodatek zawsze podchodziła do swoich rywalek z jak największą życzliwością i nigdy o żadnej z nich złego słowa nie powiedziała. Przeczytaj poprzednie części Wszystkie twarze królowej sprintu >> Polski duet rządzi sprinterskim światem >> Bóg dał Bugałę >> Olimpijskie złoto dla niedowiarków >>